Tarihimizin en hüzünlü sayalarından biri şüphesiz ki on binlerce vatan evladımızı şehit verdiğimiz ve ağır bir yenilgiye uğradığımız Sarıkamış Harekâtıdır.

1877-1878  Osmanlı Rus Harbi’nde kaybedilen Kars, Ardahan ,Sarıkamış gibi vatan topraklarını geri almak ve  Kafkasya içlerine uzanmak düşüncesiyle hazırlanan bu harekât ne yazık ki başarısızlıkla neticelenmiştir.

22 Aralık 1914 yılında Erzurum’dan başlatılan bu savaş, teçhizat bakımından üstün ve donanımlı düşmanla birlikte acımasız soğuğa ve tifüs gibi öldürücü hastalığa karşıda yapılmıştır.

Üçlü düşmana (Rus,Tifüs,Soğuk) karşı imkânsızlıklar içerisinde mücadele eden 3.Ordu’nun   ağır kayıplar vererek 5 Ocak 1915 tarihinde geri çekilmesiyle birlikte Allahuekber ve Soğanlı Dağlarında şehit olan On binlerce Mehmetçik, üzerlerine yağan karı kefen yaparak ebedi uykularına dalmışlardır.

O günün yönetim anlayışı bu yenilginin duyulmaması için sansür uygulamış ,konuyla ilgili ilk bilgiler olaydan sekiz yıl sonra Bnb. Şerif Bey tarafından yazılan bir kitapla duyurulmuştur.

Uzun süre sessizliğini koruyan bu konu, Erzurum Kalkınma Vakfı’nın Sarıkamış Harekâtını gündeme getirmesine kadar kimsenin ilgi alanına girmemiştir. 

Av.Necati Bölükbaşı’nın Er-Vak Başkanı olduğu 2002 yılında   yapılan  bir yönetim kurulu toplantısında  Sarıkamış Harekâtı konusu masaya yatırılmış, Er-Vak yönetim kurulu üyelerinden  Prof.Dr.Durkaya Ören ve Dursun Şen’in   teşvikleri ve diğer vakıf üyelerinin desteği neticesinde Allahuekber şehitleri ve Sarıkamış Harekâtı Er-Vak’ın  gündemine alınmıştır.

Bilindiği gibi Erzurum Kalkınma Vakfı kurulduğundan bu güne kadar geleneksel olarak “Sultan Sekisi” isimli toplantılar yapmaktadır.

Sultan Sekisi Toplantılarında şehri ilgilendiren önemli konularından biri seçilerek  bu konu etrafında farkındalık oluşturup, yol haritaları hazırlamaktadır.

İşte 2003 yılındaki Sultan Sekisi Toplantısı’nın konusu “Sarıkamış Harekâtı ve Allahuekber” şehitleri olmuştur.

5 Temmuz 2003 yılında Dadaş Sinemasında, Yard.Doç.Dr.Yavuz Özdemir,Sanatçı Özhan Eren ve Prof.Dr. Bingür Sönmez’in katıldığı panelle birlikte Sarıkamış Harekâtıyla ilgili ilk meşale ateşlenmiştir.

Allahuekber Dağları’ndan getirilen çiçeklerle süslenen salondaki panele halkın ilgisi çok büyük olmuş, Er-Vak tarafından bastırılan Yavuz Özdemir’in “Bir Savaşın Bilinmeyen Öyküsü” isimli kitap izleyicilere ücretsiz olarak dağıtılmıştır.

Dönemin valisi Mustafa Malay’ın,Belediye Başkanı.Mahmut Uykusuz’un,Kolordu Komutanı  Korgeneral Şaban Recai Öztürk  ile Atatürk Üniversitesi Rektörü Prof.Dr. Yaşar Sütbeyaz’ın destekleriyle hayat bulan bu girişim ,aynı gün torunları ile şehitlerin buluşturulmasıyla maksadına ulaşmıştır.

5000 civarında Erzurumlu, dedelerinin şehit olduğu Allahuekber dağlarına götürülmüş, kurulan çadırlarda torunlar, geceyi şehit dedeleri ile beraber geçirmişlerdir.

Bu manevi hava ülkenin dört bir yanında karşılık bulmuş, neticede yıllar sonra Sarıkamış Harekâtı ve Allahuekber Şehitleri ülke gündemine taşınmıştır.

Er-Vak, bu heyecan fırtınasının devam etmesi için aynı yıl 22 Aralık günü 9.Kolordu’nun takip ettiği  yolda şehitler anısına yürüyüş düzenlemiştir.

2004 yılında “90 yılında 90 000 şehidimizi anıyoruz “sloganı ile yola çıkan Er-Vak, yine büyük bir katılımla Allahuekber Dağında şehitleri anmış ve Aralık ayında aynı yürüyüşü devam ettirmiştir.

Kışın yapılan etkinliğe Atatürk Üniversitesi’nin yapmış olduğu kardan heykeller daha bir anlam katmış, gelişen bu süreçle birlikte Sarıkamış Harekatı ile ilgili kitaplar, romanlar ortaya çıkmaya başlamıştır.

2005 yılında Er-Vak yönetimi değişmiş olsa da görevi devir alan Bşk.Erdal Güzel ve yönetim kurulu üyeleri “Sarıkamış Harekatı ve Allahuekber Şehitleri” ile ilgili vakfın çalışmalarını aksatmadan devam ettirmiş ve ülke gündeminde tutulmasında üzerlerine düşen görevi lâyıkıyla yapmışlar aynı yıl temmuz ayında binlerce vatandaşı Allahuekber Şehitliğine götürüp şehit dedeleriyle buluşturmuşlardır.

04.01.2006 yılında Erzurum Lisesi  Konferans Salonunda 9.Kolordu Komutanlığı’nın desteği ile   Er-Vak tarafından halkın büyük teveccüh gösterdiği bir panel tertip edilmiş, 16. Temmuz 2006  günü Erzurum Valiliği,9.Kolordu Komutanlığı, Şenkaya Kaymakamlığı, Şenkaya Belediyesi ve Şenkayalılar Derneği’nin katkılarıyla Er-Vak , ülkenin dört bir tarafından gelen şehit torunlarını Allahuekber Dağı’na  götürmüş yapılan etkinliklerle şehitler yad edilmiştir.

Konunun gündemde tutulması için eski Er-Vak Bşk.Av.Necati Bölükbaşı, Er-Vak.Bşk.Erdal Güzel, Er-Vak Genel Sekreteri Prof.Dr Erol Kürkçüoğlu , Er-Vak Bşk.Yard.Abdurrahman Zeynal ,Er-Vak Üyeleri Prof.Dr.Yavuz Aslan ve Yard.Doç.Dr.Mevlüt Yüksel tarafından TV kanallarında devamlı programlar yapılmış konunun  yazılı  ve görsel basında devamlı yer alması sağlanmıştır.

29.Temmuz 2007 yılında yine Er-Vak öncülüğünde düzenlenen organizasyona Kars Valiliği davet edilmiş, yine Erzurum Valiliği,9 .Kolordu Komutanlığı, Şenkaya Kaymakamlığı ,Şenkaya Belediyesinin katkılarıyla  binlerce vatandaşımız   Allahuekber Dağı’ndaki şehitliğe götürülmüş burada ki etkinliğe 9.Kolordu Komutanı Korgeneral Hayri Kıvrıkoğlu  büyük destek sağlamıştır.

Aynı yıl 22 Aralık günü.3.Ordu Komutanı Hafız Hakkı Paşa’nın mezarının bulunduğu  Karskapı Şehitliği’nde devlet erkânı ve halkın katılımıyla Allahuekber Şehitleri anılmıştır.

Er-Vak tarafından Sarıkamış Harekatı’nın  ülke gündemine getirilmesi mahalli ve ulusal basın organları tarafından da ilgiyle takip edilmiş dolayısıyla Allahuekber Şehitleri ülkenin her tarafından duyulur olmuştur.

Tarihsel seyri içerisinde Erzurum da başlayan ve şehitlerin büyük bir kısmının Erzurum sınırları içerisinde kaldığı bu harekâtın Erzurumlular tarafından  ülke gündemine taşınması elbette ki manevi bir sorumluluğu yerine getirmekti, Er-Vak bunu başarmıştır.

Bu olayın Erzurum da şekillenmesi ve etkinliklerin Erzurum’dan başlatılması  Erzurum ve Kars arasında bir takım fikri ayrılıklara yol açmış olsa da, Er-Vak , şehitler için yola çıkıldığının manevi bilinci ile 2007 yılında Erzurum ve Kars Valiliklerinin ortaklaşa yapılmasına karar verdiği Allahuekber Şehitleri’ni anma etkinliğine büyük katkı sağlamış  ,aynı yıl Köprüköy’de ki şehitler anıtının açılışında  ciddi emekleri olmuştur.

Atatürk Üniversitesi tarafından yapılan Kahraman Çocuklar Rölyefinin hazırlanma aşamasında katkı sağlayan Er-Vak,  Sarıkamış Harekatı ve Allahuekber Şehitlerini anma programlarının devletin resmi politikası olmasından sonrada bu etkinlikleri yetkililere bırakmıştır.

Yıllar önce “Ey, fikri mukaddes ruhu yüce, emaneti hak olan şehitlerimiz, torunlarınız sizi unutmadı “ diyerek  yola çıkan ve  “90 yılında 90 000 şehidi anma”  etkinliği ile Allahuekber Şehitleri’ni ülke gündemine taşıyan Er-Vak, bu gün maksadına ulaşmış hayırlı bir hizmeti yerine getirmenin huzurunu ve memnuniyetini yaşamaktadır.

Erdal Güzel

22.12.2018