(ER-VAK) Başkanı Erdal Güzel Cumhuriyetin 100. Yılına özel, o dönem Erzurum?da yaşananları, Mustafa Kemal?in Erzurum?a gelişini, 1924 Pasinler depremini ve hafızalarınızda yer edecek birçok detayı anlattı.

Erzurum Kalkınma Vakfı (ER-VAK) Başkanı Erdal Güzel Cumhuriyetin 100. Yılına özel, o dönem Erzurum’da yaşananları, Mustafa Kemal’in Erzurum’a gelişini, 1924 Pasinler depremini ve hafızalarınızda yer edecek birçok detayı gazeteniz PUSULA’ya anlattı.

İşte Güzel’in açıklamalarından satırbaşları;

O müthiş fotoğrafın öyküsü

1924 yılında meydana gelen Pasinler depreminde çekilen o fotoğrafın öyküsünü anlatan Güzel, “Mustafa Kemal’in Erzurum’la ilgili hatıraları bir hayli fazla. Mustafa Kemal’in hayatında Erzurum çok önemli bir yer tutar. 3 Temmuz 1919’da Erzurum’a gelmişlerdi, Erzurum kongresini yapmışlardı. Cumhuriyet fikrini Erzurum’da ifade etmişlerdi. 57 gün kaldıkları Erzurum’dan memnuniyet duyguları içerisinde ayrılıp gitmişlerdi

Daha sonra Hasankale’ye gittiler, orada kalabalık bir gurup tarafından karşılandılar. Onların dertlerini dinlediler, çözüm önerilerini sıraladılar. Burada çok güzel bir anekdot düşüldü. O sırada Cumhuriyet ilan edilmiş fakat vatandaşın çoğunun haberi yok. Çünkü iletişimde yaşanan sıkıntılar var. Orada vatandaşımızın biri Gazi’ye “Padişahım” diye hitap ediyor. Gazi Paşa da diyor ki Cumhuriyeti ilan ettik, artık padişah vs. yok. O sırada Gazi, Kaymakama dönerek, siz vatandaşlara Cumhuriyeti anlatmadınız mı? O da diyor ki efendim yazı yazdık gerekli yerlere, Cumhuriyetin ilan edildiğini bildirdik. Gazi de diyor ki, hayır Cumhuriyet yazı ile anlatılamaz, yaşanarak ifade edilir, yaşanarak anlatılır. İşte o fotoğrafın öyküsü bu şekilde… “ diye konuştu.

Caddenin adı nasıl “Cumhuriyet” oldu?

Erzurum’un simgelerinden olan Cumhuriyet Caddesi’nin isminin nasıl koyulduğunu anlatan Güzel, “Pasinlerde 13 Eylül 1924 günü meydana gelen büyük deprem sonrası Trabzon’dan Erzurum’a yola çıkan ilk Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal ve eşi Latife Hanım Ilıcada karşılandı. Karşılama töreni ve cadde açılışı dönemin gazetelerine şöyle yansıdı; Gazi, Ilıca‘dan Erzurum’a uzanan yolun iki tarafına sıralanan atlı-yaya halk, cemiyetler ve askerlerin sevgi gösterileri tezahüratları top atışları ve kesilen kurbanlar arasında İstanbul kapıya geldi. Burada kendisi için hazırlanan özel arabaya binerek iki tarafında sıralanan atlılarla birlikte hükümet konağı önüne geçti. Kısa bir süre dinlenen Mustafa Kemal Paşa daha sonra yeni yapılmış olan caddenin açılış törenine katıldı. Caddeye Gazi Mustafa Kemal Paşa isminin verilmesini halkın arzusu üzerine dile getiren ve bunu kendisine teklif eden belediye başkanına şu cevabı verdi; “Ben faniyim ama Cumhuriyetimiz ebediyen yaşayacaktır” caddeye ‘Cumhuriyet’ adının verilmesi daha uygun olur. Böylece Türkiye’de ilk cumhuriyet caddesi açılmış oldu. Günümüzde Cumhuriyet caddesi tarihi Çifte minareli medrese önünde başlar Atatürk heykelinin olduğu Havuzbaşı semtinde son bulur” ifadelerine yer verdi.

Atatürk Müzesi talebimizi tekrarlıyoruz!

Mustafa Kemal Atatürk’ün hayatında birçok ilklere sahne olan evin bir an evvel müze olarak dönüştürülmesi talebini yineleyen Başkan Güzel, “Mustafa Kemal Erzurum’a geldiği zaman 57 gün kaldı. İlk geldiğinde 7 gün kaldığı bir ev var. Bugün Cumhuriyet Caddesi’nde Cimcime Hatun dediğimiz kümbetin karşısında. Mustafa Kemal’in hayatında ki ilklerden birçoğu burada yaşanmış. Örneğin ilk sivil hayata o evde dönmüş. Kazım Karabekir’in “Kolordum ve ben emrinizdeyim” sözüne de yine o ev tanıklık etmiş. O evin biz 100. Yıla restore edilmesini talep etmiştik fakat, şu anda yetişmesi mümkün değil. 100. Yıl ile taçlanamadı ama umudumuzu yitirmiş değiliz. Kültür Yolu Projesi içerisinde yine bu isteğimizi tekrarlıyoruz, restore edilmesini istiyoruz. O evin bir an evvel Atatürk Müzesi haline getirilmesini talep ediyoruz. Erzurum’a da çok yakışır diye düşünüyoruz” diye konuştu.

Yaşasın Cumhuriyet!

Cumhuriyet’in 100. Yılı dolayısı ile duygularını paylaşan Güzel, “Yaşasın Cumhuriyet” vurgusunda bulanarak, “Cumhuriyet insana saygıdır, Cumhuriyet büyük bir kazanımdır. Hele Türkiye Cumhuriyeti kavramı yüreklere su serpen bir kavramdır. 100 yıl önce kurulan bu Cumhuriyet bugün Türk dünyasının göz bebeğidir. Cumhuriyetimiz Türk dünyasının ağabeysi, İslam coğrafyasının yüz akı ve mazlumların umudu olmuştur. İlelebet ve payidar olarak yaşayacaktır. Eşit vatandaşlık ilkesinin insanlara yansıtıldığı, özellikle kadınlara tüm haklarının verildiği, egemenliğin kayıtsız şartsız millete teslim edildiği Cumhuriyet çok yaşasın” ifadelerini kullandı.