1889 yılında Erzurum Mekteb-i İdâdîsi adıyla kurulan ve bugünkü Şair Nef’i İlköğretim Okulu’nun bulunduğu yerde eğitim ve öğretime başlayan Erzurum Lisesi, kendi binasına kavuşmadan önce birkaç farklı yerde eğitim-öğretim yapmış ve birkaç farklı isim almıştır. İlk yerinden sonra, bir süre Harbiye Kışlası’nda, 1927 yılında ise bugünkü Nene Hatun Kız Lisesi’nde eğitime devam etmiştir. İdâdî, 1913 yılında Erzurum Sultanîsi, 1922 yılında da Erzurum Lisesi adını almıştır. 1924 yılında meydana gelen deprem sonrasında Erzurum’a gelen Mustafa Kemal Atatürk, Lise’nin eski binasında üçbuçuk saat öğretmenlerle tanışmış, görüşmüş ve sıkıntılarını dinlemiştir. Bu öğretmenler arasında A. Hamdi Tanpınar da bulunmaktadır.
Bu Erzurum ziyaretinden sonra Atatürk’ün direktifleriyle planlı bir şehirleşme başlatma görevi yabancı mimarlara verilmiş, binaların yapımında ise Türk müteahhitler ve işçiler görev almış ve kamu binalarının yapımına başlanmıştır. Bugün eğitim yapılan mevcut binanın yapımı da çizilen projeye göre 1930 yılında başlayıp 1939 yılında tamamlanmıştır. Erzurum Lisesi, ana binadan başka pansiyon ve spor salonuna ilaveten 1970 yılında tamamlanan ek bina ve 1986’da başlanıp 2000 yılında tamamlanabilen kültür sitesi ile birlikte tam bir eğitim kompleksi durumuna ulaşmıştır.
Bu kadar eski ve önemli bir eğitim kurumu olan Erzurum Lisesi’ne, yıllar içinde maalesef yeterli ödenek aktarılamadığı için, sonradan yapılan binaların tamamlanmasında oldukça güçlükler çekilmiştir. Halen ödenek sıkıntıları devam eden Erzurum Lisesi’nin bakım ve onarım çalışmaları, diğer kamu kurum ve kuruluşlarının sınırlı desteği ile devam ettirilmeye çalışılmakta, büyük harcama gerektiren tamirleri ise yapılamamaktadır. Bu sınırlı katkılarla 2007 yılında Atatürk Üniversitesi tarafından, kültür sitesi ve mutfak bölümünde tadilat ve yenilemeler yapılmıştır. 2010 yılında 82 yaşındaki Nuran Uçucu, TSK Mehmetçik Vakfı’na bağışta bulunarak, vefat eden annesinin vasiyeti üzerine, vakıf aracılığıyla Erzurum Lisesi Kız Yurdu’nun kiler, soğuk hava deposu ve çamaşırhane bölümlerinin onarılmasını üstlenmiş, buradaki makina teçhizatının yenilenmesine katkı sağlamıştır. Gerek Atatürk Üniversitesi’nin, gerekse Mehmetçik Vakfı’nın destek ve çabaları takdirle karşılanmış ve yapılan törenlerde Erzurum Lisesi yönetimince kendilerine teşekkür plâketleri takdim edilmiştir. Bu tür katkıların devamlı hale gelmesi, Erzurum Lisesi’nin periyodik bakım ve onarımının sürdürülebilmesi açısından son derece önemlidir. Çünkü en iyi yatırım, eğitime yapılandır. Ülkemizin geleceğini şekillendirecek olan genç nesillerin daha iyi eğitilebilmeleri için, eğitim gönüllüsü varlıklı insanlarımızın eğitim kurumlarımıza karşı duyarlılıklarının sürekli olması temennimizi, bir kez daha vurgulamamız gerekir.
Ancak, böylesi tarihi misyonu olan bu güzide kurumumuza, devletimizin bütçeden yeterli ödeneği ayırmasını istemek ve beklemek de sanırım Erzurum Lisesi’nin hakkı olsa gerektir. Çünkü bağışlar ne kadar çok olsa da taşıma suyla değirmen dönmez. Erzurum Lisesi, deneklerin yeter miktarlara çıkartılmasını beklemektedir. Gerçi yetersiz olan ödeneklere ek tahsisatlar da yapılmıyor değildir. Nitekim sonbahar başlarında MEB tarafından ek bir tahsisat yapılmış ve sınıfların kapı, pencere tamirlerinde kullanılmaya başlanmıştır. Ama yine de tüm bunlar, olması gerekenlerin yerine getirilebilmesinde yeterli değildir. Sürdürülebilir ve kesintisiz kaliteli eğitim için, eğitime ayrılan ödeneklerin biraz daha fazlalaştırılması kaçınılmaz bir gereksinimdir. Hele ülkemizin kalkınmasında pay sahibi olan beyin gücünün sağlanmasında önemli bir kurum olan Erzurum Lisesi’nin daha kaliteli bir eğitim yapabilmesi için bütçeden aldığı payın yeterince artırılması ve Devletimizin katkılarının devam ettirilmesi son derece önemlidir.
Kurulduğu günden bu yana Erzurum Lisesi, ülkemizin kalkınmasında pay sahibi olan çok sayıda nitelikli insanın yetişmesinde fevkalade önemli bir görev üstlenmiştir. 1980’li yılların ortalarında yaygınlaşan Fen ve Anadolu Liselerinin sınavla öğrenci seçme ve yerleştirme sistemine kadar Erzurum Lisesi, sadece Erzurum’un değil, Türkiye’nin en gözde liselerinden biriydi. Herkes çocuğunun burada ciddi bir eğitim alması için, çocuklarını Erzurum Lisesi’ne kaydettirmenin uğraşını verirdi. Nitekim o yıllara kadar buradan mezun olup da üniversite okuyamayan pek az öğrenci bulunmaktadır. Üstelik Erzurum Lisesi mezunları, üniversitelerde de gözde öğrenciler arasında bulunuyorlardı. Bugün ülkemizin yönetim kadrolarından akademik kadrolarına kadar pek çok kurum ve kuruluşta Erzurum Liselilere rastlamanız mümkündür.
Fen ve Anadolu Liselerinin açılıp yaygınlaşması sırasında bir talihsizlik sonucu hak ettiği Fen Lisesi statüsünü alamayan Erzurum Lisesi, bir süreliğine alışılmış başarılarından uzak kaldı. Ancak 2000’li yıllarda önce Süper Lise uygulamasıyla yeniden kıpırdanma çabası gösteren Erzurum Lisesi, 2005 yılında Anadolu Lisesi statüsü kazandıktan sonra yeniden o eski başarılı günlerine doğru yelken açmaya başladı. Öğrencilerinin büyük bölümü çeşitli üniversitelerin önemli bölümlerine yerleşmeyi başardı. Yerleştirilemeyenler ise, sınavda yüksek puan almalarına rağmen, gönüllerindeki fakülteye yerleşememe endişesiyle tercih yapmayan öğrencilerden ibarettir. Gelecek zamanda Erzurum’da ikinci bir Fen Lisesi açılması düşünüldüğünde en büyük aday, Erzurum Lisesi olmalıdır. Çünkü Erzurum Lisesi hem bu vizyona sahiptir, hem de bu konuda sorumluluklarını fazlasıyla yerine getirebilecek donanıma sahiptir. Yalnız bu önemli misyonun gerçekleşebilmesi için ilgili makamlar nezdinde girişimlerde bulunulması ve bir de okulun tamamlanmayı bekleyen noksanlıklarının ve ihtiyaçlarının giderilmesi gerekmektedir. Bunun için de hem Milli Eğitim Bakanlığı’ndan, okulumuzun ödenek imkânlarının artırılmasına katkı sağlaması, hem de yine eğitime gönül vermiş insanların ve tabii ki Erzurum Lisesi’nden mezun olup da önemli mevkilerde bulunanların dikkatlerini Erzurum Lisesi’ne yöneltmeleri beklenmektedir. Herkesin üzerine düşen bir görev mutlaka vardır. Bu itibarla bütün Erzurum Lisesi mezunlarından lisemize sahip çıkmalarını umuyor ve bekliyoruz.
Ben de 1979 yılında Erzurum Lisesi’nden mezun olmuş bir akademisyen olarak, yaklaşık dört yıl Okul Aile Birliği Başkanlığı yaptım ve üzerime düşen katkıları sağlamaya çalıştım. 07.11.2010 tarihinde yapılan toplantıda yeni bir Okul Aile Birliği oluşturulmasıyla birlikte bizim de görev süremiz sona erdi. Eski Okul Aile Birliği başkanı olarak ben ve diğer yönetim kurulu üyelerimiz, görevimizi tamamlamanın ve Erzurum Lisesi’ne az da olsa bir katkı sağlayabilmenin huzuru içerisinde, fakat alt yapı dâhil olmak üzere çözüm bekleyen pek çok sorunu olduğunu bilerek nöbeti yeni yönetime devrettik. Kendilerine, Erzurum Lisesi’nin sorunlarını çözme ve eğitim düzeyi olarak da hak ettiği yere gelmesi konusunda yapacakları çalışmalar için kolaylıklar ve başarılar diliyoruz.
Hiç unutmayalım ki Erzurum Lisesi, sadece Erzurum’un değil, aynı zamanda Türkiye’mizin de medar-ı iftiharıdır ve olmaya da devam edecektir
Ömer ÖZDEN
Erzurum Kalkınma Vakfı (ER-VAK) Adres : Cumhuriyet Caddesi Kızılay İş Merkezi Kat 3 / 2 YAKUTİYE ERZURUM
Telefon : (0442) 233 38 20 Tasarım : www.e-erzurum.net