Köşe başındaki bu evden sağa dönüldüğünde Çürüklük Sokağa girilir, bu sokakta ise Çatakçılar ve Yerkayalar’ın altında ahırı bulunan ve arka tarafında bahçesi olan üç katlı evleri mevcuttu.
Çürüklük Sokak
Ketencizade Mehmet Lütfü ve Mıhçı Tevfik Bey’in torunu olan Fikret Çatakçı amca Ağır Bakım’da askeri sayman olarak çalışırdı. Fikret Çatakçı’nın Murat, Vedat, Mehmet, Sedat ve Selçuk isminde beş çocuğu vardı, yaş itibarıyla Murat ve Vedat benim mahalledeki en iyi arkadaşlarımdı, Mehmet Çatakçı ise küçük kardeşimiz Uğur’un akranıydı. Aradan geçen çok uzun yıllara rağmen Çatakçı ailesi ile olan münasebetlerimiz aynı sıcaklıkla devam etmektedir. Ankara’ya yerleşen Çatakçılardan Murat Ankara’daki Erzurumlular dernek başkanlığını yürütmekte, Mehmet Çatakçı ise bir televizyon kanalının bölge müdürlüğünü yapmakta, Vedat Çatakçı ise Tarım Bakanlığı’nda daire başkanı olarak çalışmakta, ailenin diğer çocukları Sedat ve Selçuk’ta yine Ankara’da emekliliklerini yaşamaktadırlar. Fikret amcalar bir ara Mahallebaşı’nda Hasankale garajını ve Doğu Palas Oteli’ni işletmişlerdi. Otelin ücretsiz müşterileri arasında Hoppikli Deli Binali, yerlerden kâğıt toplayıp yakan Deli Sakıp, Teyo Pehlivan ve Gullebi Turan gibi renkli simaları bulunmaktaydı. Çatakçıların vefakâr anaları Mükerrem teyze ise uzun yıllar bu orijinal tiplere öğleleri yemek pişirip gönderir, bu garibanlara yardım ederdi. Mahalledeki en iyi arkadaşlarımız olan Murat ve Vedat’la her türlü oyun oynar bacalardan inmezdik. Vedat’ın dört tekerlekli tahtadan yapılmış bir arabası vardı, içerisine bir kişi biner, diğer bir kişide onu iple çekerdi. Bir gün cirit oynadığımız sıra, atmış olduğum cirit gidip Vedat’ın kafasını kırmıştı, bu üzücü olay aramızdaki arkadaşlığa asla zarar vermemişti. Murat Çatakçı’nın dayısı olan Muzaffer Yerkaya’nın evi de yine Çürüklük Sokak’taydı ve onunda Selahattin ve Birol isminde iki oğlu olup, onlar da göç kervanına katılıp Erzurum’dan gidenler arasındalar. Çürüklük Sokak’tan sola dönüşte İbanağa Sokak başlamaktadır ki bu iki sokağın kesiştiği köşede Hoppikli Hacı Agâh Bey’in üç katlı konağı bulunmaktaydı.
Çataklar, Yerkayalar, Kayalar, Üçtepeler, Hızarcılar ve Karakayalar Agâh Bey’in torunlarıdırlar. Toptan manifaturacılık yapan Agâh Bey seferberlikte İbanağa ile birlikte Yeğenağa mahallesine gelmiş ve yerleşmiş. İbanağa sokakta Hamit Demircan’ın evi ile yanında Tatlıcı Niyazi Dede ve eşi Fethiye ablanın evi yer almaktaydı. Bu evin bitişiğinde ise Kara İmam’ın oğlu Mahmut Sallabaş’ın evi bulunur, sokağın köşesinde ise Şah Hüseyin Gödek’in çok güzel bir konakları yer alırdı.
Gödekmerdanların Konak
Her türlü bakımsızlığa rağmen bu konak bütün görkemiyle zorda olsa ayakta durmakta ve Erzurum kültürüne kazandırılmayı beklemektedir. Hüseyin Gödek’in oğullarından Sadrettin Gödek Tortum Şelalesi’ni ilk kuran mühendislerden biri olup, bugün hayatta değildir. Hüseyin Gödek’in diğer oğlu Bahadır Gödek ise Türkiye Yarış Atı Yetiştiricileri ve Sahipleri Derneği ikinci başkanı olarak görev yapmaktadır. Hamit Gödek’in evi de bu evlerin bitişiğinde olup, yani Balyoz Sokak’taydı. Hamit Bey göbekli bir insanmış ve rahmetli dedemle de bir dostluğu varmış, bir gün Hamit Bey mağazaya girince, dedem dayıma bir kâğıt kalem getirmesini söyler ve Hamit Bey’e: “Gelmişidir aslı Gödekten / Lakin kıpırdayamaz önündeki göbekten” mısraları ile başlayan bir şiir yazar. Hamit Bey’in develerinin olduğunu ve bunları sulamak için Develer Çeşmesi’ne getirdiğini ise teyzemin beyi Fethi Resuloğlu’ndan dinlemiştim. Hamit Demircan’ın üç kızı ve Celal, Bünyamin, Hüseyin, Muharrem ve Macit isminde oğulları vardı, Macit Demircan bugün Erzurum’da demir ticaretiyle uğraşmakta olup, Muharrem Demircan ise TES-İŞ başkanlığını yürütmektedir. İbanağa Sokağın karşı sırasında ise mahallenin çocuklarına Kur’an dersi veren Neriman Hoca’nın evi, onun yanında Tortumlu Şoför Fahri’nin ve Sefer Sarıçam’ın evleri ile devam eden sokak, İbanağaların ev ve ahırlarıyla devam ederdi. İbanağa’nın oğullarından Mustafa Topçu ve Nuri Topçu’nun oturduğu bu iki evden sonra, köşe başındaki Arabacı Nurullah’ın eviyle İbanağa Sokak Balyoz Sokağa ulaşırdı. Arabacıgilin evinin önünde ise Hakkı Mutlunun hayratı olan çeşme mevcuttu. İbanağa’nın Nusret isminde diğer bir oğlu da zamanında burada oturmuş Nusret Bey’in Nihat ve Nermin isimlerinde iki çocuğu vardı. Uzun süre Yeğen Ağa mahallesi muhtarlığı da yapan Mustafa Topçu’nun Salim, Rezzak Halil ve Hayrunisa isimli çocukları olup, saz sanatçısı rahmetli Ragıp Topçu, Halil Topçu’nun oğlu idi. Nuri Topçu’nun ise Baki, Kevser ve Hakkı isminde oğulları vardı. Kevser Hoca uzun yıllar imamlık edip emekliye ayrılmış olup, Erzurum’da yaşamaktadır. İban ağanın bir oğlu da Hacılar Hanını işletmiş olan Mehmet efendidir. Mehmet Topçu’nun Hüseyin,Hüsamettin,Yusuf ve Bekir isimli dört oğlu vardı,Erzurumun sevilen isimlerinden İnşaat Mühendisi Ünal Topçu da Yusuf beyin oğludur. İki katlı olan evimizin üstünde sigara içmesiyle meşhur Paşa Nene otururdu. Bir vakitler mahalleye bir baykuş dadanmıştı, bu kuşun uğursuzluk getireceğine inanan mahalleliyi bir kuşku sarmıştı, aradan fazla geçmemişti ki üst katta oturan nene vefat edince, mahalleli bu olayı baykuşa fatura etmişti. Oturduğumuz evden Balyoz Sokağa doğru ev sahiplerimiz Hafiz Gödekmerdan’ın evi ile devam eden Yavuzer Sokak, köşe başındaki Arzutu’lu Yusuf Bey’in evi ile Balyoz Sokağa kavuşurdu. Bu evde Şemo Ağabeyigil oturmaktaydılar. Bir rahatsızlık geçirmiştim, doktorlar ameliyat olabileceğimi söylemiş, anamı ve babamı bir korku sarmıştı, neticede hastalığı ameliyat olmadan atlatmıştım. Bu süre zarfında bana doktor diyet uygulamış, bende anamgile çaktırmadan Şemo Ağabeyigile gider, onların verdikleri ekmeği peyniri bir güzel yerdim. Hastalığı tam atlattıktan sonra rahmetli babam bana naylondan kırmızı bir top almıştı. Topu aldığım gibi sokağa çıkıp oynamaya başladım, o sıra Şemo Ağabeyi beni görüp geldi, topu eline aldı, biraz oynadıktan sonra topa bir vole savurdu ve olacak ya top gidip elektrik direğinin demir cağlarına takılıp kalmış, benimde hayallerim suya düşmüştü. Eskiden Erzurum’da bol miktarda hayvan besleyen ev olurdu ve bu hayvanlar sabahleyin otlağa gider akşam dönerlerdi. İşte bu nahırlardan bir kısmı da bizim sokaktan geçer, Topdağı’na otlağ’a gider ve aynı güzergâhtan geri gelirlerdi. Bu sokakta oturduğumuz günlerde Çerkez teyzelerle veya kendimiz Köşk’e giderdik. Yine Köşk’te olduğumuz bir gün etrafımızda dolaşan kediye et uzatırken kedi parmağımı ısırmıştı. İsmet Paşa Caddesi’nde bulunan, şimdiki Kültür Kurumu İlköğretim Okulu’nun yerinde Verem Hastanesi bulunuyordu. Rahmetli babam beni buraya götürdü, bir müddet karnımdan kuduz iğnesi vurulmuş, epeyce bir sıkıntı yaşamıştım. Şemo Ağabeyigilin evinin bitişiğinde yani Balyoz Sokak’ta Abdul Gödek’in evi vardı, kendilerine Acemler denilen bu ailenin Samih, Nami ve Yavuz (Adık) isminde üç oğlu vardı, Diloç ablada anneleriydi. Bir gün Adık hastalanmıştı, mahallede birileri “Adık düştü bayıldı, su döktüler ayıldı” diye bir tekerleme bile uydurmuşlardı. Devam Edecek… Ecz. Erdal GÜZEL 23.03.2013 / ERZURUM
Erzurum Kalkınma Vakfı (ER-VAK) Adres : Cumhuriyet Caddesi Kızılay İş Merkezi Kat 3 / 2 YAKUTİYE ERZURUM
Telefon : (0442) 233 38 20 Tasarım : www.e-erzurum.net
Haftalık Yazılar
